جامعهشناسی ظهور تفکر سیاسی جدید در آستانۀ انقلاب مشروطۀ ایران
نویسندگان
چکیده مقاله:
جامعهشناسی تفکر رویکردی نسبتاً جدید به مطالعۀ اندیشۀ سیاسی است که ظهور و افول و نیز محتوای اندیشهها را براساس مطالعۀ زمینههای اجتماعی آنها توضیح میدهد. در این مقاله، با استفاده از الگوهای تحلیلی دو تن از جامعهشناسان معاصر (روبرت ووسنو و رندال کالینز) تلاش میشود الگوی مرکبی برای تحلیل جامعهشناختی ظهور تفکر سیاسی نوین در دهههای پیش از انقلاب مشروطۀ ایران طراحی می‌کنیم. سپس با استفاده از این الگو تلاش میشود نشان داده شود که چگونه ظهور اندیشۀ سیاسی جدید در ایران معاصر، نه چنانکه معمولاً ادعا شده است، پدیده‌ای وارداتی و بیزمینه، بلکه برعکس، در پیوند با ظهور ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مرتبط در ایران قرن نوزدهم بوده است. استدلال میشود که بر اثر این تحولات ساختاری، جامعۀ ایران نیمۀ دوم قرن نوزدهم دیگر جامعهای ضعیف، ایستا و متفرق نبوده، بلکه جامعهای قدرتمند، پویا و تا اندازهای پلورالیستی بوده که امکان حمایت از زمینههای نهادی تفکرات جدید را فراهم میکرده است.
منابع مشابه
نقش روزنامههای فارسی چاپ هند در انقلاب مشروطۀ ایران
انقلاب مشروطیت ایران تحت‌تأثیر عوامل مختلفی شکل گرفت. یکی از این عوامل تأثیر روزنامههای فارسی زبان خارج از ایران بود. روزنامه‌ها به عنوان یک وسیله ی ارتباط جمعی در آن زمان دارای نفوذ بسیار زیادی گردیدند. روزنامه‌هایی که در خارج از ایران و به خصوص هندوستان چاپ می‌شد، توسط روشنفکران مترقی و انقلابی اداره می‌شد. آن ها از وضع سیاسی و اجتماعی و اقتصادی دولت قاجار انتقاد می‌کردند و با نوشتن مقالاتی ...
متن کاملنقد و ارزیابی رویکردهای دکتر کاتوزیان به انقلاب مشروطۀ ایران
انقلاب مشروطه از زمان وقوعش تاکنون از منظرهای گوناگون مورد ارزیابی قرار گرفته است. تداوم مناقشه‌های فکری در این بارۀ نشانگر زنده‌بودن اندیشۀ مشروطیت است و از ضرورت استمرار گفتگوهای انتقادی دربارۀ آن حکایت دارد. این مقاله به ارزیابی ایدههای دکتر کاتوزیان دربارۀ انقلاب مشروطه میپردازد. کاتوزیان به عنوان یک پژوهشگر فعال در حوزۀ مسائل ایران معاصر، در آثار گوناگونش به بحث دربارۀ انقلاب مشروطه پردا...
متن کاملچالشهای اجتماعی-سیاسی ظهور سینما در ایران
ورود سینما به ایران اگرچه تقریبا همزمان با ظهور این صنعت در جهان مدرن بود، با چالش‌های متعددی روبرو بود که پیشرفت آن را در مقایسه با تحولات سینمای غربی با کندی مواجه کرد. در واقع، این امر که ابتدائا در سال‌های پایانی استبداد قاجاری و با حمایت مظفرالدین‌شاه صورت گرفت، خیلی زود به محلی برای مجادله میان طیف‌های مختلف سیاسی و اجتماعی بدل شد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با طرح این پرسش که ورود سین...
متن کاملنقش روزنامه های فارسی چاپ هند در انقلاب مشروطۀ ایران
انقلاب مشروطیت ایران تحت تأثیر عوامل مختلفی شکل گرفت. یکی از این عوامل تأثیر روزنامه های فارسی زبان خارج از ایران بود. روزنامه ها به عنوان یک وسیله ی ارتباط جمعی در آن زمان دارای نفوذ بسیار زیادی گردیدند. روزنامه هایی که در خارج از ایران و به خصوص هندوستان چاپ می شد، توسط روشنفکران مترقی و انقلابی اداره می شد. آن ها از وضع سیاسی و اجتماعی و اقتصادی دولت قاجار انتقاد می کردند و با نوشتن مقالاتی ...
متن کاملتبعات سیاسی و اجتماعی ظهور طبقه متوسط جدید در ایران در دوران پهلوی دوم
مقالة حاضر به مفهوم طبقة متوسط جدید و چگونگی گسترش و عملکرد آن در فاصلة زمانی سال‌های پهلوی دوم میپردازد. می توان گفت طبقه متوسط جدید به موازات رشدِ خود، جایگاه بسیار بالایی در مشارکت سیاسی و اجتماعی نتوانست پیدا کند و به همین دلیل برخلاف اهدافی که حکومت قبل داشت، به ضد آن حکومت مُبدّل شد. در این راستا دیدگاه‌های مختلف دربارة مفهوم طبقة متوسط و طبقة متوسط جدید ارائه شده و سپس فرایند تاریخیِ گسترش آ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 48 شماره 2
صفحات 347- 369
تاریخ انتشار 2018-06-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023